Moje relacje

niedziela, 25 sierpnia 2019

Śpiąc na rzece Kwai - Kanchanaburi, Tajlandia

Dzień 2 (cd.), Kanchanaburi (Tajlandia)

W końcu przyszedł czas, żeby zbierać się z powrotem do Kanchanaburi. Nie chcieliśmy już jechać pociągiem - nie było nawet jak, biorąc pod uwagę, że z Nam Tok odjeżdżają tylko dwa pociągi dziennie - jeden poranny, jeden przed piętnastą. Na szczęście wiedzieliśmy, że naprzeciwko bramy memoriału Hellfire Pass znajduje się przystanek autobusowy. Autobusy kursują mniej więcej co godzinę, a ostatni miał jechać gdzieś między szesnastą a siedemnastą.

Od budynku muzeum do bramy jest kawałek do przejścia, a ja naciskałam na M., by iść drogą, a nie na skróty przez płot. Cóż. Człowiek uczy się całe życie. Na przykład, żeby w upalnym egzotycznym klimacie zawsze mieć więcej wody, niż wydaje się nam potrzebne. Na przykład, by nie ufać rozkładom w Tajlandii. Na przykład, żeby czasem sobie ułatwić życie, jeśli istnieje ku temu sposobność. Na przykład, żeby gonić uciekający autobus, a nie stwierdzać, spojrzawszy na zegarek, że planowo niedługo będzie następny.

Droga przy muzeum Hellfire Pass
Z nieba lał się żar. Powietrze nie drgnęło nawet trochę, aby przypadkiem nie umilić nam czasu oczekiwania. Ale przynajmniej był przystanek. Drewniany, z daszkiem, z ławeczkami. Można było usiąść i popaść w stan hibernacji. I czekać. I czekać. I grono się poszerzało o kolejnych strudzonych turystów, którym przyszło czekać. I czekać. I zastanawiać się, czy przypadkiem tamten autobus nie był ostatnim. I czy autobus, który jechał w odwrotną stronę, będzie do nas zawracał. I rozważać, czy to nie jest już pora, by szukać awaryjnego transportu. I czy, jeśli tu zostaniemy, rozszarpią nas dzikie psy czy może dzieła dokonają te rządki mrówek pod nogami.

Widok z domku na Kwai o zachodzie słońca
Domki na Kwai są bardzo popularne - i bardzo klimatyczne

Ale doczekaliśmy się. Godzina i czterdzieści pięć minut spóźnienia. Za to jaka radość! Dojechaliśmy więc do upragnionego Kanchanaburi. Zatrzymaliśmy się przy dworcu, czyli w okolicach nocnego ulicznego targu, lecz pomimo głodu zdecydowaliśmy się najpierw zanieść plecaki do naszego pokoju.

Nasz guesthouse
A dokładniej - do rafthouse'u, domku na wodzie. Drewnianego domku na rzece Kwai, będąc jeszcze dokładniejszą. To był strzał w dziesiątkę! Tego, że dom stoi na wodzie, a właściwie się na niej unosi, nie czuć, dopóki obok nie przepłynie coś dużego (lub szybkiego), tworzącego fale. Jak, powiedzmy, imprezowy statek z tajskim disco polo w głośnikach. Natomiast wschód i zachód słońca oglądany z balkoniku to już cud, miód, malina. Nie możemy zapomnieć również o towarzystwie chmar malutkich gekonów (nie w pokoju, ale na korytarzu) oraz głośnych kukieli wielkich. Odgłos tych ptaków z rodziny kukułkowatych towarzyszył nam od początku do końca podróży po Tajlandii. W sumie to nadal towarzyszy, bo co jakiś czas mnie albo M. odbija z tęsknoty za Azją i zaczynamy go naśladować. To dźwięk bardzo charakterystyczny i kojarzył nam się z jednym. Wiecie, jak w tym powiedzeniu: wszystko kojarzy ci się z jednym. No, ale zanim ocenicie, to sami posłuchajcie!


Śmieszne jest to, że dopiero pisząc tę notkę, dowiedziałam się, co to było za zwierzę. Poważnie. Słychać je wszędzie. Prawie całą dobę. Potem tylko tukan mógł walczyć o detronizację tego odgłosu (spoiler: przegrał). Ale nigdy nie zaobserwowaliśmy na żywo, co właściwie ten dźwięk wydaje. Pewnie dlatego, że jest on naprawdę głośny, więc równie dobrze mógł go wydawać kukiel po drugiej stronie rzeki, a pomimo nazwy nie jest to aż tak wielki okaz.

Wracając do pokoju*, to składał się on z sypialni i łazienki. Na wyposażeniu była klimatyzacja oraz suszarka (taka do wieszania ubrań, a może był to tylko wieszak?), z której z chęcią skorzystaliśmy. W oknach były siatki przeciw owadom, może trochę dziurawe, ale nic nam szczególnie nie wlatywało, pomimo mojej fobii komarowej (gdyby siekły Was, tak jak mnie, zostawiając ślady na kolejne dni, zrozumielibyście). No i kibelek! Powiem tak: raczej nie kąpałabym się w Kwai.

Łatwopalne wnętrze rafthouse'u...
...i widok z jego "balkoniku"
Chwilę rozważaliśmy, czy jesteśmy bardziej głodni, czy zmęczeni. Jednak żadne z tych nie okazało się kluczowe - po prostu szkoda było nam okazji, by przepuścić nocny targ, a mieliśmy plan, by kupić ubrania. Do Tajlandii wybraliśmy się praktycznie tylko z niewypchanymi plecakami, przede wszystkim ze względów praktycznych - wygody podróży. Drugim powodem wzięcia naprawdę małej ilości rzeczy było to, że naczytałam się, jakie to wszystko tanie w Tajlandii i że wrócimy z dodatkowym bagażem ubrań.

Otóż nie. Coś tam kupiłam, ale naprawdę nie było łatwo, jakościowo różnie i było to później niż targ w Kanchanaburi. Znalazłam tam może jedną rzecz, z wygórowaną i nienegocjonowalną ceną, nie było tam też ubrań, na które zawsze polują turyści. Zdecydowanie nieudane zakupy odzieżowe odbiliśmy sobie kwestią kulinarną.
Chodziliśmy w tę i we w tę, nie mogąc zdecydować, na co mamy ochotę. W końcu zawierzyliśmy radom wszystkich podróżników świata i poszliśmy tam, gdzie czekało najwięcej Tajów. Nie wiedzieliśmy, co prawda, co takiego jest tam serwowane - a było to tylko jedno danie - ale pomysł popłacił. Pani szatkowała różne warzywa i podała nam to w formie sałatki. Przez wiele dni nie wiedzieliśmy jeszcze, że tak szybko udało nam się posmakować jednego z bardziej popularnych tajskich specjałów - papaya salad (Som Tam), czyli sałatka z zielonej papai z dodatkiem zielonej fasolki, orzechów i innych cudów. Danie jest słodkawe i orzeźwiające. Jego piękno tkwi w prostocie. Chociaż później też zdarzało nam się je jeść i również było smaczne, to wiemy, że do tej konkretnej pani nie bez powodu ustawiały się kolejki.

Główna ulica w Kanchanaburi - jej przejście stanowi wyzwanie
Cmentarz wojenny, który mijaliśmy wracając do guesthouse'u
Zaraz obok było natomiast stoisko ze smażonym w tłuszczu kurczakiem w panierce, takie małe kawałki w stylu KFC. M. dostał moje przyzwolenie i zakupił torebkę tych przysmaków, choć na co dzień nie jadamy mięsa. Połączenie z sałatką papajową było znakomite... albo byliśmy po prostu bardzo głodni. I to wszystko razem za jedyne 50 THB, choć aż nie chce mi się wierzyć zapiskom.

Nie było to ostatnim, co zjedliśmy tego wieczora. Mieliśmy ochotę na coś słodkiego. Jedna sprzedawczyni sprawnie wyłapała nasze łakome spojrzenia. Przygotowywała smażone - właściwie może nawet bardziej grillowane - banany, a wszyscy wiemy, że banany w Polsce nie mogą równać się tymi z tropików. W dodatku kosztowały grosze! (Co prawda zapisałam sobie, że 150 THB za trzy, ale to musiał być błąd - prędzej chodziło o 15 THB). Cóż... wielkie było nasze zdziwienie, gdy te małe, przypieczone bananki okazały się być nie tylko mało słodkie, ale po prostu cierpkie. Skrajnie nie lubimy wyrzucać jedzenia. Często jemy coś po dacie, kupujemy mniej świeże produkty na wyprzedażach, mrozimy pieczywo i zużywamy tyle, ile go potrzebujemy oraz inne takie eko wymysły. Więc i tutaj przymusiliśmy się, by zjeść jak najwięcej, ale jakaś resztka raczej wylądowała na śmietniku, dając nam nauczkę, że jak kupować banany, to świeże. Świeże zawsze okazywały się smaczne. Nie było efektu wow, że te owoce tak totalnie lepsze niż nasze importowane, jednak zjadanie całych kiści króciutkich bananów (najlepiej również z wyprzedaży, a co!) było bardzo przyjemne, pożywne i sycące.

Tubylec w guesthousie
Nasz głód słodkiego nie został zaspokojony. Lecz wtem - stoisko z naleśnikami. Cieniutkie, nie za duże, smarowane niewielką ilością wybranego dodatku, smaczne oraz tanie. I przesympatyczny sprzedawca, który po zakupie spytał, czy może nam zrobić zdjęcie. Do mojego naleśnika poprosiłam coś, co nie mówiło mi nic - Ovantin (choć stawiam, że chodziło o "Ovaltine"). Okazało się mieć kakaowo-mleczny smak i to mi wystarczyło do szczęścia. Do drugiego naleśnika wzięliśmy coś bardziej azjatyckiego, ale równie zagadkowego: smak "Baitei." Internet nie jest w stanie mi odpowiedzieć, cóż to mogło być.

Jednak nie samym jedzeniem człowiek żyje. Dzień był naprawdę wyczerpujący, nogi obolałe, a nasze oczy przyciągały tabliczki z napisem "Foot massage". Na chodniku przy głównej ulicy, zaraz obok targu, swoje stanowiska rozłożyło parę grup masażystów. Mieli siedziska dla klientów, poduszki, kocyki, ręczniki, kosmetyki. Była to nader pociągająca wizja, lecz czy nasz skromny budżet mógł pozwolić na takie luksusy? A i owszem, mógł. Dwudziestominutowy masaż stóp kosztował - uwaga - 60 THB za osobę. Jednak jeśli ktoś myśli, że to czysty relaks, to może się zdziwić. Tajski masaż to naciskanie, pocieranie, rozciąganie - słowem: ból. Poważnie, następnego dnia po masażu (wykonanym przez całkiem przystojnego Taja, tak na marginesie) miałam całe łydki w siniakach. Nasze męki zresztą i tak były niewielkie w porównaniu do jęczącego tubylca, który doświadczał masażu pleców. Ten dopiero miał cierpienie wypisane na twarzy - ku uciesze masażystów. Kiedy kolejnego wieczora pojawiła się propozycja ponownego skorzystania z tej ulicznej atrakcji - zaparłam się z całych sił. To jednak nie znaczy, że na tym skończyły się nasze przygody z masażem tajskim, po prostu musiałam odpocząć od nadmiaru wrażeń. ;)

Po tak intensywnym dniu marzyliśmy o udaniu się do łóżka, ale obowiązki wzywały - skoro nie udało się kupić ciuchów, trzeba było zrobić pranie...


Przydatne informacje:
Nocleg: VN Guesthouse (ok. 80 zł za raft house)
Atrakcje: nocny market

niedziela, 18 sierpnia 2019

Przełęcz Ognia Piekielnego, czyli niewyobrażalna harówka - Hellfire Pass, Tajlandia

    Dzień 2 (cdn.), Hellfire Pass i Nam Tok (Tajlandia)

    W Chinatown daliśmy sobie trochę na luz, bo wiedzieliśmy, że następnego dnia zaczynamy zwiedzanie na maksa. I rzeczywiście, taryfa ulgowa się skończyła. Wstaliśmy z samego rana, żeby zdążyć na pociąg o 7.50 ze stacji Thonburi (nie z główej Hua Lamphong!). Podobno ciężko tam się dostać na pieszo, więc postanowiliśmy nie kusić losu i złapać taksówkę, żeby zawiozła nas pod sam dworzec. Już samo to mnie stresowało (czy w Bangkoku łatwo złapać rano taksówkę, najlepiej taką z uczciwym kierowcą?), toteż wyszliśmy odpowiednio wcześniej. Warunki podróżnicze to nieliczne, które budzą we mnie dyscyplinę czasową (prawie spóźniłam się na własny ślub...).

    O dziwo, wystarczy, że doszliśmy do pobliskiego ronda i tam z marszu złapaliśmy taksówkarza, który bez słowa sprzeciwu włączył taksometr. Cóż, miłe złego początki... Szybko zorientowałam się, że chociaż bardzo chciałabym zapiąć pasy, to nie mogę, bo ich nie ma. A naprawdę chciałam je zapiąć, mając w oczach śmierć za każdym razem, gdy z prędkością 70-80 km/h siedzieliśmy samochodowi z przodu na zderzaku. Kierowca - również bez zapiętych pasów - nie widział w tym nic niewłaściwego. Potem natomiast, gdy już byliśmy całkiem blisko celu, ulica okazała się zamknięta. Rozpoczęliśmy objazd i tutaj moja wewnętrzna cebula, każąca pilnować napiętego budżetu, zaczęła się buntować. Kiedy już miałam zaproponować, by pan po prostu nas wysadził, okazało się, że jesteśmy na miejscu. Żywi, sporo przed czasem i biedniejsi o zaledwie jakieś 11 złotych.


    Stacja Thonburi - w oczekiwaniu na pociąg, jadący trasą Kolei Śmierci


    W weekendy do Kanchanaburi kursują specjalne turystyczne pociągi, które z opisu wyglądają nawet na niegłupią opcję. To był jednak poniedziałek, więc wzięliśmy, co było - regularny, codzienny pociąg trzeciej klasy dla Tajlandczyków i naiwnych turystów, którzy jeszcze nie wiedzą, co oznacza w tym klimacie kilka godzin bez klimatyzacji. Kupiliśmy bilet na końcową stację (Nam Tok Sai Yok Noi) za 100 THB od osoby. To właśnie fragment między Kanchanaburi a Nam Tok jest historyczny - i przez to był naszym głównym celem.


    Mieliśmy dla siebie jeszcze godzinkę do wygospodarowania. Na szczęście obok dworca (który składa się z małego budyneczku z kasą i służbowymi pomieszczeniami oraz kilku ławek) znajduje się całkiem pokaźne targowisko. Nie każda jego część pachnie tak, żeby chciało się ją wąchać z rana, ale przynajmniej jest na co popatrzeć i czym zaspokoić pierwszy głód. W dodatku na dworze jest jeszcze przyjemnie i ciągle panuje radosna aura wschodu słońca, która zapowiada kolejną piękną podróż życia.

    Na straganie w dzień targowy tajskie słyszy się rozmowy... i choć widok w miarę europejski, to zapach już całkiem azjatycki
    Kiedy przyszła pora, wsiedliśmy do pociągu jako nieliczni (ale nie jedyni) z turystów. Zajęliśmy niewygodne miejsca, licząc na to, że nie będzie na nas świeciło słońce. Pociąg powoli zaczął się toczyć po torach, gdy nagle gwałtownie szarpnął i stanął. Co się okazało? To nie była żadna awaria, żadne kwestie bezpieczeństwa, żadne planowe posunięcie się o kilka metrów. To po prostu była życzliwość Tajów, którzy zatrzymali pociąg, widząc, że z taksówki wybiegli jeszcze jacyś turyści... I nie był to jedyny raz, kiedy byłam tego świadkiem.

    O jeździe pociągiem pisałam w poprzednim poście. W skrócie: to było naprawdę ciężkich sześć, może pięć i pół godzin (rozkładowo: pięć). Jechaliśmy jednak trasą Kolei Śmierci, więc pewne niedogodności były wpisane w sprawę. A sama trasa jest piękna. Wiedzie po trzeszczących drewnianych mostach i wiaduktach; po stromych klifach, graniczących z krętą rzeką Kwai (Khwae Yai); pośród malowniczych dolin i rozlewisk; obok idealnie utrzymanych trawników luksusowych ośrodków wypoczynkowych oraz skromnych domków na wodzie; poprzez kolorowe stacje kolejowe obstawione kwietnikami. Podziwianie krajobrazów wywołuje pewną wewnętrzną sprzeczność w obliczu wiedzy o cierpieniach, jakie się tu dokonywały.


    Domki na rzece Kwai
    Budowana w czasie II wojny światowej Kolej Birmańska o długości ponad czterystu kilometrów miała łączyć Birmę z Tajlandią. Japończycy zapędzili do pracy lokalną ludność cywilną i wziętych w niewolę aliantów. Wymagało to nieludzkiego wysiłku - kilkanaście godzin na dobę, w nieprzyjaznym i niebezpiecznym terenie, w warunkach zerowej higieny, z głodowymi racjami żywieniowymi, w niewyobrażalnym upale, wśród rozprzestrzeniających się chorób, w tym malarii i cholery. Łączną liczbę ofiar tego przedsięwzięcia szacuje się na ponad sto tysięcy ludzi. Najbardziej znanym fragmentem trasy jest most na rzece Kwai w Kanchanaburi. Ta żelazna (częściowo odbudowana) konstrukcja jest teraz turystycznym symbolem miasta. Znajdujący się na niej piesi turyści chowają się w zatoczkach, czy może na "balkonikach", gdy pociąg powoli toczy się po torach. W dole rozpościera się widok na klimatyczną okolicę. Jednak najcięższym odcinkiem trasy dla budowniczych był Hellifre Pass (Przełęcz Ognia Piekielnego) - i tam właśnie zmierzaliśmy.

    Nie da się tam dotrzeć pociągiem - poza "pamiątkowymi" fragmentami w memoriale, tory się tamnie zachowały. Dlatego należy dojechać do (ładnej, jak chyba wszystkie w Tajlandii) stacji końcowej linii - Nam Tok - i tam szukać transportu do memoriału w postaci pojazdu zwanego "songthaew".

    Zanim jednak wyruszyliśmy na zwiedzanie, postanowiliśmy coś zjeść. Obok dworca znajduje się punkt gastronomiczny, w którym zjedliśmy nasze pierwsze curry i sajgonki. Baliśmy się, że będzie tam za drogo, niezbyt smacznie i niekoniecznie z zachowaniem zasad higieny - w końcu bar był w świetnej lokalizacji i bez względu na wszystko miał klientów - ale obawy okazały się nieuzasadnione. Toaleta też była w pewien sposób atrakcją. Nie dość, że miała ponaklejane nieco upiorne naklejki z postaciami z bajek, to jeszcze po drodze do niej przechodziło się obok otwartego okna sypialni. Chcąc nie chcąc, człowiek zerkał, jak żyje się tym ludziom. No to jak się żyje? Skromnie.


    W drodze z Nam Tok do Hellfire Pass, widok z paki songthaewa
    Czas nas naglił. Trafiliśmy do Nam Tok po południu, zaspokoiliśmy głód, a memoriał był otwarty tylko do 16. I tu zaczęły się delikatne schody. Na parkingu stały songthaewy, czyli małe ciężarówki przystosowane (choć to zbyt wiele powiedziane) do przewozu osób poprzez umieszczenie na pace dwóch rzędów drewnianych ławek. Zaczęliśmy więc wypytywać w sprawie dotarcia do Hellfire Pass. Kierowca nie wydawał się do końca rozumieć, lecz z pomocą przyszedł obsługujący nas pan z lokalu, w którym jedliśmy. Wytłumaczył, żebyśmy wsiedli do pojazdu, w którym znajdował się już starszy turysta z Zachodu. On co prawda wybierał się do wodospadu Sai Yok Noi, na który nam brakowało już czasu (choć zamierzaliśmy to sobie odbić kolejnego dnia), jednak mieliśmy go wyrzucić po drodze, a sami dojechać do naszego celu.

    Jazda songtheawem nie należała do najbardziej relaksujących. Bezpieczeństwo jazdy pozostawia wiele do życzenia - siedzi się na ławkach bokiem do jazdy, nie ma możliwości przypięcia się do czegokolwiek, a osiągana prędkość jest jednak typowa dla automobilów. Za to turysta okazał się całkiem rozmowny. Miał żonę Tajkę, podróżował już od dłuższego czasu, miał serdecznie dość upalnej pogody, za to piwo trzymał pod ręką, a łączącą nas cechą były tatuaże. Dotarliśmy do wodospadów i... no właśnie, kierowca nie mógł zrozumieć, dlaczego nie wysiadamy. Powtarzaliśmy, że chcemy dotrzeć do Hellfire pass, ale ni w ząb nie rozumiał, o co nam chodzi, a my ni w ząb nie rozumieliśmy, jak on może nie rozumieć, skoro to jedna z głównych atrakcji w tej okolicy. Na szczęście z odsieczą przybył ktoś, kto rozumiał troszkę po angielsku, a my skorzystaliśmy z dobrodziejstwa cywilizacji, jaką jest internet, i pokazaliśmy zdjęcia z memoriału.



    Udało się. Jechaliśmy do celu. Tylko... ile miało nas to wynieść? Obawialiśmy się, że cena, którą ustaliliśmy - czyli 500 THB - okaże się ceną za osobę. To by oznaczało naprawdę drogi transport, na który niekoniecznie mieliśmy miejsce w budżecie. Nawet za dwie osoby było to zadziwiająco drogo, biorąc pod uwagę, że przejechaliśmy setki kilometrów za mniej. Kiedy w końcu zatrzymaliśmy się pod bramą terenu memoriału, wręczyliśmy banknot pięciuset bahtowy, licząc, że sprawa załatwiona. I tak było. Kierowca wziął pieniądze, pomógł nam zejść i tyleśmy go widzieli.

    Dotarliśmy do klimatyzowanego budynku muzeum. Panie z obsługi opowiedziały nam, jak poruszać się po wytyczonej trasie oraz wręczyły nam słuchawki i audioprzewodniki, kilkukrotnie powtarzając, że nie mamy zbyt wiele czasu i bardzo, ale to bardzo proszą, żebyśmy wrócili przed 16 - bo wtedy właśnie zamykają. Wszystko jest darmowe: wejście, szafki na bagaż (zmieściliśmy spore plecaki), audioprzewodniki, transport dla strudzonych turystów z początku trasy do muzeum i samo muzeum, w którym można obejrzeć zdjęcia i filmy z budowy oraz poczytać nieco na temat tej strasznej historii.

    Memoriał współfinansowany jest przez australijski rząd na upamiętnienie cierpień żołnierzy z Australii, którzy jako jeńcy wykuwali tę przełęcz
    Skąd w ogóle wzięła się nazwa "Przełęcz Ognia Piekielnego"? Wyobraźcie to sobie. Jest noc. Wycieńczeni jeńcy pracują ostatkami sił, by przebić się przez litą skałę. Z dwóch stron otaczają ich pionowe ściany. A na nich - w świetle pochodni - tańczą ich wychudzone cienie. Czyż nie brzmi to jak wizja piekła?

    Flagi krajów, których obywatele budowali Kolej Śmierci
    Ledwie rozpoczęliśmy nasz trekking, już było ciężko. Mnie od początku przyjazdu do Tajlandii ciągle bolała głowa (dzięki czemu odkryłam, że lepiej na mnie działa paracetamol niż ibuprofen, którego tutaj praktycznie nie dawało się kupić). Rozgrzane powietrze stało w miejscu. Piliśmy wodę co trzy kroki, uszy pociły nam się od słuchawek (M. właściwie w ogóle z nich zrezygnował), a tempa nie mogliśmy narzucić zbyt wolnego z powodu ograniczeń czasowych. Chcieliśmy przejść szlakiem ile się dało, ale ten był również nieprzyjazny. W górę, w dół, po korzeniach i kamieniach. I wtedy do człowieka docierało - my tu tylko zwiedzamy. Idziemy najedzeni, z wodą w zapasie, w turystycznych ubraniach, wygodnych butach. Dopiero zaczęliśmy i możemy skończyć w każdej chwili, jeśli dalej nie damy rady iść. A jeńcy ryli tu w litej skale, bez wytchnienia. Ze słuchawek dochodziły nas nagrania, w których ocalali opowiadali o swojej pracy w tym miejscu. Jak oni dali radę? Jak to było możliwe? Skąd było w nich tyle woli walki, chociaż otaczała ich śmierć? Skąd czerpali nadzieję i siłę na kolejny dzień? I w imię czego człowiek może wyrządzić drugiemu taką krzywdę?

    Nie prowadzi tu już żadna trasa kolejowa, ale w głównej części pozostawiono kawałek torów, a na szlaku znaleźć można stare drewniane podkłady kolejowe
    Nie dotarliśmy daleko. Żałowałam, bo ze zdjęć z internetu wygląda na to, że ze szlaku rozpościerają się niesamowite widoki, że można przejść się po torach przy pionowej ścianie nad rzeką (ale być może to zdjęcia z któregoś odcinka aktualnej trasy pociągu). Nie jest to jednak wykonalne w ciągu jednego dnia z dojazdem z Bangkoku i powrotem do Kanchanaburi. Mimo to wycieczkę bardzo polecam, na cały dzień lub tylko godzinę. Żeby poczuć na własnej skórze ten żar. Żeby zadumać się nad przerażającą stroną człowieczeństwa - i nad tą heroiczną, która pozwoliła przetrwać budowniczym w takich warunkach, również.

    W tle majaczy ogień z małego pożaru, którym nikt zdawał się nie przejmować, z czym spotykaliśmy się w Tajlandii dość często
    Wróciliśmy do muzeum wykończeni i zgrzani do granic naszych polskich możliwości. Moje ekologiczne przekonania straciły jakąkolwiek moc wobec obietnicy zapakowanego w plastik, chłodnego, wilgotnego ręczniczka, wyciągniętego z lodówki wraz z zimną colą i wodą. Zaglądam w notatki i z niedowierzaniem czytam, że kosztowało nas to 35 THB, tj. niecałe pięć złotych. Piękna Tajlandio, tania Tajlandio. Tęsknię mocno.

    Przydatne informacje:

    Nocleg: VN Guesthouse (ok. 80 zł za raft house)
    Atrakcje: Hellfire Pass

    niedziela, 11 sierpnia 2019

    Trzecia klasa w tajskim pociągu, czyli przejechać kawał kraju za kilka złotych i dobrze zjeść - Tajlandia

    Podróżując pociągiem widzi się więcej. Więcej natury i więcej życia codziennego. Można dojrzeć bawoła, którego goni bawolątko, a za nimi zmęczonego słońcem pasterza. Można zobaczyć długi ciąg rowerów, którymi uczniowie, ubrani w białe koszule i mundurki, jadą na poranne lekcje. Można przyjrzeć się rodzinie z Kambodży, która głośno rozmawia lub usypia dziecko.

    Ogromne wrażenie - za każdym razem - robił na mnie wjazd do Bangkoku. Długo się jedzie przez te przedmieścia, gdzie pod wiaduktami na byle czym śpią ludzie. Gdzie drewniane domki przykryte blachą są tak blisko torów, że można by je dotknąć ledwie wyciągniętą ręką. Gdzie wieczorami ludzie wychodzą przed wielorodzinne budynki, właściwie kontenerowce, a dzieci idą po wodę do wspólnego dystrybutora, obok którego stoi automat do gry. Człowiek nabiera zupełnie innej perspektywy, targają nim sprzeczne emocje.

    Intensywne zwiedzanie oznacza podróże z samego rana...
    W czasie tych niekrótkich podróży miałam spisywać wspomnienia. Szybko ograniczyłam się tylko do haseł. Chciałam chłonąć obrazy z tego egzotycznego świata, świadoma, że te chwile są bezpowrotne. No, w tajemnicy przyznam się, że tak naprawdę to wiele z tych chwil przespałam...

    Powiedzmy sobie też szczerze, że w trzeciej klasie nie jest łatwo. Za kilka złotych można przejechać setki kilometrów, jednak dodatkowo płaci się bezgotówkowo - litrami wylanego potu. Nie ma klimatyzacji, a powiewy wiatru zza okna (ciężko otwieranego) są porównywalne do powietrza z suszarki (o wentylatorach, które działają kiepsko lub wcale, szkoda wspominać). Pół biedy, gdy pociąg jedzie, bo od suszarki gorsza jest sauna, której doświadcza się na półgodzinnych postojach (nie liczcie na punktualność). W czasie jazdy zza tego okna dostajesz - całkiem gratis! - popiół z wypalanych (a może po prostu palących się?) pól, który elegancko rozsmarowuje się na nodze.

    ...i niekoniecznie komfortowe warunki
    Siedzenia również nie grzeszą poziomem wygody, bo to twarde siedziska obite ceratą. Wracając z Hua Hin trafiliśmy nawet na plastikowe krzesełka, jak gdyby to było metro, w którym spędzi się kwadrans. Ale przynajmniej można trzymać stopy na siedzeniu. Pomimo zapewnień w przewodnikowych tekstach, że stopy to w Tajlandii tabu - wszyscy tak robią.


    Poza tym jest głośno. Sam ruch pociągu to bezustanna muzyka szumu, do tego co chwila daje on o sobie znać trąbieniem, a współpasażerowie rozmawiają głośno ze sprzedawcami (o czym zaraz).

    Nie wiem także, dlaczego na początku wsiada umundurowana służba - czy to celnicy, czy wojsko, czy jakaś straż kolei - i fotografuje wybrane osoby. Raz byli to Francuzi, raz rodzina Khmerów, ale nas zawsze omijali. Również uważamy się za mało fotogenicznych...

    Jako niekwestionowany plus podróży tanią klasą można wymienić to, że w pociągu czeka nas całkiem zróżnicowana oferta żywieniowa. Co jakiś czas po pociągu przechadzają się sprzedawcy z koszami dziwnie wyglądających przekąsek lub z umiarkowanie zimnymi napojami, wyciąganymi spomiędzy na poły roztopionych kostek lodu. Do napoju obowiązkowo proponują słomkę. Jak to pić prosto z puszki? Głupi ci biali czy co?

    Niektórzy ze sprzedawców towarzyszą podróżnym całą drogę, niektórzy tylko przez parę stacji. Czasem trafiają się bardzo zorganizowane akcje - wsiada cała rodzina z kilkoma kartonami i co rusz zmienia asortyment dla wybrednych klientów. Dla siebie nawzajem są mili, nie widać, by traktowali się jako konkurencję. Przecież jeśli ktoś ma ochotę na owoce, to i tak nie kupi smażonego ryżu.

    Tak, dobrze przeczytaliście. Smażony ryż, małe porcyjki zawinięte w liście bananowca, suszone ryby, kurczak w panierce, najróżniejsze owoce, słodkie desery - taki bywa wybór. Ten spożywczy aspekt podróży pociągiem w Tajlandii jest naprawdę wspaniały i będę go wspominać z rozrzewnieniem za każdym razem, gdy w PKP zaburczy mi brzuch, a pan, który raz jeden zajrzy do mojego przedziału, odpowie mi, że mogę co najwyżej kupić wafelka.

    Owoce często można było kupić z cukrowo-papryczkową posypką
    Wyższą klasą mieliśmy okazję podróżować tylko raz. Była to druga klasa z Bangkoku do Hua Hin, ale... i tak bez klimatyzacji. Czym więc się różniła? Wentylatory działały lepiej, a siedzenia były miękkie. Wiem, że można trafić drugą klasę z klimatyzacją i wtedy pewnie przejażdżka jest warta swojej ceny (kilkakrotnie wyższej niż klasą trzecią). My - trochę z oszczędności, trochę przez bardziej pasujący rozkład - zazwyczaj lądowaliśmy w tych najtańszych pociągach, oszukując się, że "jakoś to będzie, mamy już wprawę".

    Jeśli chodzi o kupno biletów, to nie mieliśmy problemów. Zazwyczaj na turystycznych trasach wiadomo, czego chcą ludzie z plecakami, a angielski kasjerów jest na przyzwoitym poziomie. Zapobiegawczo i tak robiłam zdjęcia rozkładów, na których - na szczęście - był zapis zrozumiały i dla mnie, i sprzedającego. Z dostępnością też nie było problemu, bo nie korzystaliśmy z super obleganych tras (patrz: nocny do Chiang Mai, którego podobno trzeba zaklepać co najmniej kilka dni wcześniej). Zawsze też byliśmy po bilety zawczasu, nie czekając, żeby było nam śpieszno na odjeżdżający pociąg. Raz nawet kupowaliśmy je na stacji dzień wcześniej (przy okazji), ale nie dla każdej relacji jest to możliwe - niekiedy sprzedaż dotyczy tylko obecnego dnia.

    Na pewno taka kilkugodzinna przejażdżka pociągiem ma swój klimat. Ale jest także ciężką przeprawą, i to nie tylko dla nas, Europejczyków, ale również lokalnych mieszkańców, co widać po ich strudzonych minach. Ale warto spróbować tego na własnej skórze chociaż raz!

    sobota, 3 sierpnia 2019

    Chińskie tajskiego początki - Bangkok, Tajlandia

    Dzień 1, Chinatown (Bangkok)

    Lotnisko w Bangkoku nie daje poczuć jeszcze Azji. Może tylko przez ten krótki moment, gdy wysiadłszy z samolotu, przechodzi się przez nagrzany rękaw do budynku.

    A w nim warto załatwić parę spraw:


    - wymienić pierwsze dolary na bahty (to właśnie dolary lub euro polecane są do wzięcia, bo na kursie wychodzi to lepiej niż bezpośrednie kupno bahtów w Polsce) - wszyscy polecają kantor SuperRich, który znajduje się przy stacji Airport Link na podziemnym poziomie, jednak proponowany kurs był dokładnie taki sam w sąsiednich budkach, do których nie było kolejki (a był on nawet lepszy niż jakiś przypadkowo znaleziony w mieście, bo wynosił wówczas 31,20 THB za 1 USD). Trochę czuliśmy w tym podstęp, ale i tak poszliśmy do bezkolejkowej budy obok. Na szczęście nie było ani żadnych dodatkowych opłat, ani przeinaczenia kursu, więc chyba chodziło tylko o internetową renomę SuperRich (chociaż chętnie poczytam komentarze na ten temat, jeśli ktoś wie, w czym rzecz);


    - kupić kartę SIM, żeby móc oszczędzić sobie stresu i podczas podróży korzystać z Google Maps (podobno Tajowie podpowiedzą kierunek nawet wtedy, kiedy sami nie znają drogi), ale też z serwisów do rezerwacji noclegów (Agoda, Booking.com) czy z Graba (ichniego Ubera) - my telefon zaopatrzyliśmy w kartę sieci AIS (549 THB/30 dni - w tym 4,5 GB internetu i 50 minut rozmów);


    - zrobić małe spożywcze zakupy w 7-eleven (odpowiednik Żabki) - i po raz pierwszy spróbować czegoś, czego nie uświadczy się w naszych sklepach.


    Dojechanie
    z lotniska do centrum nie przysparza problemów. Można oczywiście skorzystać z taksówek, jednak przy dwóch osobach stwierdziliśmy, że taniej nas wyjdzie kolejka naziemna Skytrain + metro MRT (razem jakieś 15 zł za dwie osoby, ale koszt zależy od stacji końcowej).

    Pierwszy nocleg mieliśmy w Chinatown, w Pop Art Hostel. Rezerwacja przez booking.com, pokój prywatny z łazienką, “aneksem kuchennym” (zlew, czajnik i szafki) i klimatyzacją za 70 zł. Przed hostelem zostawia się buty. Obsługa przyjazna i pomocna. Komarów naliczyłam: sztuk 1. Dla kogoś, kto nie szuka luksusu, jest ok, choć okolica nie wydaje się spektakularna.

    Moo Satay, czyli pierwszoligowy streetfood
    Pomimo posiadania ambitniejszych planów, postanowiliśmy odpocząć przed kolejnym dniem i za dużo nie zwiedzaliśmy. Wieczorem po prostu wybraliśmy się na spacer po dzielnicy, którego punktem kulminacyjnym miały być wieprzowe szaszłyki u Moo Satay (240 THB/30 szt.). W dymie odczekaliśmy na swoje na miejsce siedzące, ale było pysznie (ten sos arachidowy!). I choć nie jemy mięsa na co dzień, to w podróży dajemy sobie czasem dyspensę, żeby spróbować lokalnych specjałów. Te szaszłyki były zresztą jedną z pierwszych rzeczy, jakie zaplanowałam na ten wyjazd.

    Sos arachidowy, na który warto poczekać
    Brzmi śmiesznie, jednak wiedzcie, że ja planuję nałogowo. Nie umiem "pójść na spontan", zresztą odbierałoby mi to radość, jaką mam z przeżywania podróży jeszcze przed jej rozpoczęciem. A dodatkowo miałam trochę czasu podczas sesji tatuowania, w trakcie których chciałam zająć myśli. No, i zależało mi, by trafić do Chinatown jeszcze podczas trwania ich Nowego Roku. Szukałam więc informacji na jakimś blogu podróżniczym, gdzie ktoś polecił to właśnie miejsce. Już wiemy, dlaczego. A Wy wiecie, skąd w moim planie tak absurdalne pozycje.

    Gwarna ulica Chinatown
    To było pierwsze zetknięcie M. z azjatyckim ruchem drogowym. Ja widziałam to już w Chinach, ale mam wrażenie, że tu jest nieco gorzej. Może wymaga to wprawienia się na nowo, a może to kwestia braku sygnalizacji świetlnej (przynajmniej w okolicy). Nie to, żeby w Pekinie światła powstrzymywały ludzi od przejeżdżania na czerwonym.. M. porównał to do potoku z płynącymi śmieciami (przykład nie był nacechowany negatywnie, to było luźne stwierdzenie ;)), które - wykorzystując każdą możliwą przestrzeń do minięcia się - zachowują płynność ruchu. Bo rzeczywiście - praktycznie nikt (poza najmniej znaczącymi w tym procederze pieszymi) nie musi się na skrzyżowaniu zatrzymywać. Najbardziej zadziwiający są skuterzyści. Wcisną się wszędzie, doskonale lawirując między autami, a przy tym respektują prawo większego, choć nie wyglądają, jakby czegokolwiek się lękali. Pojazdów jest tyle, że nie można się nie zastanawiać, co by było, gdyby wprowadzić tu zasady europejskiego ruchu drogowego? Czy ktokolwiek dojechałby do celu?

     
    Za punkt honoru postawiłam sobie jak najszybciej zaopatrzyć się w środki ochrony przeciw komarom. Podobno wszędzie można kupić moskitiery. Mnie się w oczy nie rzuciły, ale też szczególnie się za nimi nie rozglądałam. W 7-eleven można kupić jakieś specyfiki antykomarowe, ale konkretny, polecany spray (Sketolene, 50 TBH) znalazłam dopiero w drugim, a spiralę do palenia chyba dopiero w czwartym. Cóż, dobrze, że mają 7-eleven co najmniej tyle, co my Żabek.

    W nocy budziłam się, żeby kontrolować klimę - raz było mi za ciepło, raz za zimno, ale ogólnie noc przespana. W Pop Art Hostel jako przykrycie dostaje się tylko kocyk, my natomiast mamy swoje własne prześcieradełka (wkłady do śpiworów) - zwane przez nas “ścieradełkami” - które są zupełnie wystarczające. No, chyba że AC odkręci się na maksa, czyli na modłę tajską.


    A z rana w dalszą drogę - pociągiem.

    Przydatne informacje:
    Nocleg: Pop Art Hostel China Town (ok. 80 zł za pokój z łazienką i AC)
    Jedzenie: Moo Satay